Για τον Ζακ Κωστόπουλο, την Zackie Oh
Την Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2018 ο Ζακ Κωστόπουλος, ακτιβιστής του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος, οροθετικός και drag queen (Zackie Oh) δολοφονήθηκε στο κέντρο της Αθήνας σε δημόσια θέα. Η δολοφονία δια λιντσαρίσματος έγινε από «αγανακτισμένους πολίτες» με την ανοχή και τη σύμπραξη ανδρών της Ελληνικής Αστυνομίας. Στη συνέχεια ακολούθησε μια πρωτοφανής επιχείρηση συγκάλυψης της δολοφονίας, παραπληροφόρησης και ενοχοποίησης του θύματος.
Ο Ζακ βρέθηκε εγκλωβισμένος μέσα στο κοσμηματοπωλείο-ενεχυροδανειστήριο στην οδό Γλάδστωνος, στην Ομόνοια. Ο ιδιοκτήτης, που την ώρα εκείνη απουσίαζε, τον βρίσκει να προσπαθεί να σπάσει την πόρτα, που έχει κλείσει αυτόματα, για να διαφύγει. Σε βίντεο που κυκλοφορεί τις επόμενες ώρες, ο Ζακ φαίνεται καταβεβλημένος και ανήμπορος. Μην μπορώντας να παραβιάσει την πόρτα, προσπαθεί να διαφύγει από τη βιτρίνα. Ο ιδιοκτήτης μαζί με τον ιδιοκτήτη μεσιτικού γραφείου στη γειτονιά , αρχίζουν τότε να κλωτσάνε σπασμένα γυαλιά στο πρόσωπο του Ζακ, μπροστά στα μάτια ενός κοινού που πλην ελαχίστων, απλά παρακολουθούν έναν συνάνθρωπό τους να βασανίζεται. Στη συνέχεια, αστυνομικοί τον ξυλοκοπούν και του περνούν χειροπέδες, ενώ είναι αιμόφυρτος και αναίσθητος. Ο Ζακ πεθαίνει λίγη ώρα αργότερα κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο.
Πρόκειται για μια άγρια δολοφονία, με διπλό λιντσάρισμα από μαγαζάτορες και αστυνομικούς. Με κλωτσιές και γκλοπιές στο κεφάλι και τζάμια να πέφτουν πάνω στο σώμα του Ζακ την ώρα που προσπαθούσε να απεγκλωβιστεί. Οι δυο δολοφόνοι μαγαζάτορες, είχαν πρόθεση να τσακίσουν τον Ζακ, είτε ως μια «απειλή» στην ιδιοκτησία τους, είτε ως κάποιον «διαφορετικό» που περισσεύει και η ζωή του δεν έχει αξία. Παράλληλα κομμάτι του κόσμου που βρισκόταν στο σημείο αποφάσισε να μετατραπεί σε απαθές και αμέτοχο κοινό αναπαράγοντας τον πολιτισμό του θεάματος που μας θέλει viewers και όχι ενεργούς/ές.
Η στάση των ΜΜΕ ήταν στην κατεύθυνση της παραποίησης των γεγονότων και της συγκάλυψης, όπως και στις δολοφονίες του Γρηγορόπουλου και του Φύσσα, ενώ δε δίστασαν να οργανώσουν και γκάλοπ ζητώντας τη γνώμη του κοινού για το δολοφονικό λιντσάρισμα. Όταν, βέβαια, αποκαλύφθηκε ότι το θύμα ήταν γνωστός ακτιβιστής τότε άρχισε το show ευαισθησίας σε μια προσπάθεια υποβάθμισης των αντιδράσεων.
Αρχικά, οι κοινωνικές ταυτότητες που προβάλλονται είναι «κλέφτης» και «εξαρτημένος» ενώ στη συνέχεια έρχονται στο προσκήνιο οι υπόλοιπες κοινωνικές ταυτότητες του Ζακ: οροθετικός, ομοφυλόφιλος, drag queen. Η κοινωνική ταυτότητα που έχει ένα άτομο με βάση τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες ανήκει προκαλεί την ανάδυση στερεοτύπων που καθοδηγούν και αντίστοιχες συμπεριφορές, όπως το «λιντσάρισμα» το οποίο σαν πρακτική αποτελεί μια ακραία μορφή ελέγχου και τιμωρίας προκειμένου να τιμωρηθεί δημόσια ο φερόμενος ως δράστης κάποιας αξιόποινης πράξης, ενώ ασκείται και για τον εκφοβισμό εναντίον ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες ή απομακρύνονται από την κοινωνική νόρμα. Χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα όπου το λιντσάρισμα έλαβε μεγάλη έκταση ήταν στις ΗΠΑ τα τέλη του 19ου αιώνα όπου Αφροαμερικανοί λιντσάρονταν δια απαγχονισμού, κατά κανόνα, από εξαγριωμένους όχλους λευκών.
Στην περίπτωση του Ζακ συνυπάρχουν οι ταμπέλες του ληστή/απειλή για την ιδιοκτησία, του τοξικοεξαρτημένου, του ομοφυλόφιλου, του οροθετικού. Η γνωστή ακτιβίστρια Πάολα Ρεβενιώτη εξέφρασε την εξής άποψη: «Οι Έλληνες δεν μισούν τις αδελφές, τους gay, τους πούστηδες και όπως τους αποκαλούν. Ούτε μισούν τους κλέφτες και αυτούς που πίνουν ναρκωτικά. Μισούν τους φτωχούς gay και τους φτωχούς κλέφτες ή εξαρτημένους.»
Ο Ζακ είχε δεχθεί ομοφοβικές επιθέσεις και «την είχε γλιτώσει φτηνά» όπως είχε πει ο ίδιος. Η πατριαρχία ως σύστημα αντρικής υπεροχής και ιεραρχικής διάκρισης με βάση το φύλο έχει ως αποτέλεσμα να στοχοποιούνται άνθρωποι που δεν είναι ετεροκανονικοί. Ο ίδιος πάλευε ενάντια στην πατριαρχία στο δημόσιο λόγο του και αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Ακόμα και όταν διαγνώστηκε ως οροθετικός, αντέδρασε με θάρρος και αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των οροθετικών στο πλαίσιο οργανώσεων. Δραστήριος πάντα πάλευε όλη του τη ζωή με τα στερεότυπα και τη βία χωρίς να χάνει το χιούμορ του και την αισιοδοξία του. Αλλά κυρίως χωρίς να κρυφτεί ποτέ. Χαρακτηριστικό ήταν το σύνθημα «ΣΠΑΣΕ ΤΗΝ ΝΤΟΥΛΑΠΑ», που έγραψε στο σώμα του κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας ενάντια στις ομοφοβικές επιθέσεις το 2012.
Ο Ζακ δολοφονήθηκε στο σημείο της ζωής του που, όπως ο ίδιος ανέφερε, είχε καταφέρει να βρει την ευτυχία μέσα σε απλά καθημερινά πράγματα και μέσα στα όνειρα που ήθελε να κυνηγήσει. Η δολοφονία του μας θλίβει και μας εξοργίζει. Η απάθεια ή ακόμα και η νομιμοποίηση της άσκησης βίας σε έναν αδύναμο άνθρωπο από ανθρώπους που ζουν δίπλα μας, μας εξοργίζει. Απέναντι σε ένα σύστημα που διαιρεί με βάση την όποια ταυτότητα (γυναίκες, ΛΟΑΤΚΙΑ+ άνθρωποι, πρόσφυγες, μετανάστες, άτομα με αναπηρίες, οροθετικοί/ές), είναι απαραίτητο να αντιπαραταχθεί η αλληλεγγύη και οι διεκδικήσεις. Η δολοφονία του Ζακ ήταν μια πράξη βαρβαρότητας και κοινωνικού εκφασισμού. Ζητάμε την απόδοση κοινωνικής δικαιοσύνης. Θα αγωνιστούμε ενάντια στο φασισμό και την «κανονικότητα». Οι ζωές μας έχουν αξία.
Ζακ, θα ζεις στις καρδιές και στους αγώνες μας.
Πρωτοβουλία ενημέρωσης για το ΛΟΑΤΚΙΑ+ κίνημα